Kahina – berberyjska prorokini i królowa Aurès

autor zdjęcia: Diego Delso\Wikimedia Commons

źródło: Rzeczpospolita

Panorama amfiteatru w Al-Dżamm, stanowiska archeologicznego w mieście Al-Dżamm (El-Jem; dawniej: Thysdrus) w Tunezji. Amfiteatr, wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1979 r., został zbudowany około 238 r., gdy współczesna Tunezja była częścią rzymskiej Afryki

źródło: Rzeczpospolita

źródło: Rzeczpospolita

Pod koniec VII w. Kahina wyruszyła na czele plemion pustyni na arabskich najeźdźców. Pokonała ich, by podjąć najpotworniejszą decyzję w historii Maghrebu. Historycy do dziś dyskutują o sensie jej walki oraz przyczynach klęski. I o tym, czy była żydówką, czy chrześcijanką.

Kto dziś zwiedza północ Afryki, musi odnieść wrażenie cywilizacyjnego ubóstwa; oto lokalni muzułmanie z biedy budują na piaszczystej ziemi swoje nigdy niedokończone domy; miasta są brudnawe, rzadko kiedy wyposażone w obiekty godne uwagi. Ziemia wysuszona i półmartwa, tu i ówdzie obsadzona po horyzont gajami oliwnymi. I wędruje się z tym stereotypem w pamięci, aż trafia do ruin Kartaginy, Sabrathy czy Leptis Magna – i wtedy stajemy zdziwieni wobec ruin upadłych miast, i pojawia się refleksja o potędze cywilizacji, która tu niegdyś była.

Amfiteatr w Afryce

Jakże silne jest to wrażenie w miejscu zwanym przez Arabów Al-Dżamm, gdzie w odległym od morza punkcie na mapie z zakurzonego tunezyjskiego miasteczka wyłania się nagle gigantyczny kamienny złom, ruiny rzymskiego amfiteatru rozmiarów niemal rzymskiego Koloseum. O ile jednak tamten zabytek jest u siebie, przy Forum Romanum, całkiem na miejscu, o tyle amfiteatr w El-Jem wydaje się jakąś piramidalną bzdurą; niby skąd tu zabytek tej rangi? Wysokie mury arkadowych ganków amfiteatru, nienaruszone sklepienia podcieni, eliptyczny krąg dawnych trybun w stanie niemal nienaruszonym, pośrodku fundamenty podziemi, na których układano niegdyś deski podłóg, doskonale zachowane cele gladiatorów, inne...